سنگ کلیه یک بیماری نسبتاً شایع در تمامی جوامع از جمله جامعۀ ما است. تا دو دهه قبل تنها درمان سنگهای کلیوی عمل جراحی بود که در آن پهلوی بیمار به اندازه 10 سانتیمتر شکافته می شد و سنگ خارج می گردید. از خصوصیات سنگهای ادراری (سنگ کلیه، سنگ حالب، سنگ مثانه) عود آنها است. بیماری که تحت عمل جراحی قرار گرفته بود ممکن بود که بدنبال عود سنگ، مجدداً تحت عمل جراحی قرار گیرد و هر بار که عمل تکرار می شد سخت تر و پر عارضه تر بود. اگر بیمار سنگ حالب داشت، عمل جراحی حساس تر بود و بعلت قطر اندک حالب، امکان ایجاد تنگی حالب پس از عمل جراحی وجود داشت.

در دو دهۀ گذشته با یشرفت تکنولوژی تغییرات شگرفی نیز در علم پزشکی در تشخیص و درمان بیماریها اتفاق افتاد. امروزه به کمک تکنولوژیهای پیشرفته، بیماریها را با سرعت و با دقت کافی می توان تشخیص داد و در بسیاری از موارد روشهای درمان غیر تهاجمی جایگزین روشهای تهاجمی و جراحی شده­اند، یکی از این پیشرفتهای شگرف، ابداع دستگاه سنگ شکنی برون اندامی Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy یا همان (ESWL) برای درمان سنگهای ادراری بود. این دستگاه از خارج از بدن امواج شوکی جهت شکستن سنگ به سنگ می تاباند، بدین علت اسم آنرا دستگاه سنگ شکن برون اندامی گذاشته­اند، که در مقابل دستگاه سنگ شکن درون اندامی است که موضوع فعلی بحث ما نیست. اختراع دستگاه سنگ شکن، انقلابی در درمان سنگهای ادراری ایجاد کرد و جایگزین روش جراحی شد که خیلی پر عارضه بود. دستگاه سنگ شکن در دهۀ 1980 در کشور آلمان ساخته شد و پس از آن استفاده از آن در دنیا عمومیت پیدا کرد.

اکنون درمان با سنگ شکن شایعترین روش درمان سنگهای کلیه در سرتاسر دنیا شده است. مراکزی که دو دهه قبل نسبت به تهیۀ این دستگاه اقدام کردند، نسل قدیمی دستگاه را دارند. نسلهای جدیدتر دستگاه هم مؤثرتر بوده و هم درد کمتری ایجاد می کنند. مکانیسم عمل این دستگاه بر این استوار است که دستگاه با کمک یک تکنسین، سنگ ادراری را پیدا کرد و امواج شوکی را از خارج از بدن به سنگ شلیک می کند و منجر به خرد شدن سنگ می گردد. امواج شوکی که به سنگ داده می شوند دارای شدتهای مختلف هستند که از ولتاژ پائین شروع شده و رفته رفته ولتاژ افزایش می یابد تا سنگ خُرد شود. ممکن است برای خُرد شدن سنگ 3000-2000 شوک لازم باشد. اگر جنس سنگ سفت نباشد، به راحتی می شکند. اگر جنس سنگ خیلی نرم باشد تبدیل به پودر می شود. اگر جنس سنگ سفت باشد، سنگ یا نمی شکند و یا اینکه به قطعات درشت می شکند. عمل سنگ شکنی نیازی به بیهوشی و بستری شدن ندارد و سرپائی انجام می شود. نسلهای جدید دستگاه سنگ شکن هم اندازۀ کوچکتری دارند و هم اینکه سنگ را بطور مؤثرتری می شکنند.

در رابطه با درمان سنگهای ادراری توسط دستگاه سنگ شکن (ESWL) دانستن موارد زیر الزامی و کمک کننده است:

1. تمامی سنگهای کلیوی قابل شکستن با دستگاه سنگ شکن نیستند. ایده­آل آن است که اندازۀ سنگ کوچکتر از 15 میلی متر (5/1 سانتی متر) باشد. بنابراین افرادیکه سنگ کلیه دارند نبایند منتظر شوند که اندازۀ سنگ آنها بیشتر شود. میزان موفقیت سنگ شکن برای سنگهای کلیوی زیر 15 میلی متر رویهم رفته 85 درصد است.

2. هر قدر اندازۀ سنگ کلیه بزرگتر باشد، قطعات ناشی از شکستن بیشتر شده و درد بیمار بیشتر می شود. باید پس از سنگ شکن به بیمار کمک کرد که هم درد وی کمتر شود و هم اینکه قطعات سنگ را بتواند دفع کند.

3. اگر سنگ از کلیه خارج شود از شانس موفقیت سنگ شکن (ESWL) بشدت کاسته می شود. هر قدر سنگ در حالب در طول حالب پائین تر بیاید از احتمال موفقیت سنگ شکن کاسته می شود، طوریکه در حالب تحتانی به کمتر از 50 درصد می رسد. اگر اندازۀ سنگ کلیه بزرگتر از 6 میلیمتر باشد شانس دفع آن از طریق حالب کمتر می شود و اینگونه سنگها معمولاً نیاز به روشهای تهاجمی همراه با بیهوشی برای خارج کردن پیدا می کنند.

4. فردیکه سنگ بزرگتر از 5 میلی متر در داخل کلیه دارد، بهتر است آنرا سنگ شکن کند، چون اگر این سنگ از کلیه خارج شود هم بیمار مبتلا به درد شدید می شود و هم شانس موفقیت سنگ شکن کاهش می یابد و ممکن است نیاز به عمل جراحی پیدا کند. علاوه از آن با گذشت زمان به اندازۀ سنگ افزوده می شود. امروزه بسیاری از سنگهای حالب را که نمی توان سنگ شکن کرد، می توان با سنک شکنی درون اندامی درمان نمود ولی آن، هم یک اقدام تهاجمی است و هم نیاز به بیهوشی و بستری شدن در بیمارستان دارد و همیشه نیز موفقیت آمیز نیست، ضمن اینکه هزینه بیمار افزایش می یابد.

5. معمولاً بیمارانیکه با سنگ کلیه به اورژانس یا پزشک مراجعه می کنند در اورژانس به آنها سرم تزریق شده  یا توصیه می شود که مایعات زیاد استفاده کنند. اگر این اقدام نسنجیده صورت گیرد، ممکن است برای بیمار مشکل ساز شود. مثلاً با تزریق سرم یا مصرف مایعات زیاد، سنگی به اندازۀ یک سانتیمتر از کلیه بطرف خارج رانده و در حالب گیر می کند. این بیماران هم دردشان شدیدتر می شود و هم اینکه سنگ کلیه از دسترس سنگ شکن خارج می گردد. مصرف مایعات در بیماران مبتلا به سنگ ادراری خیلی کمک کننده است ولی اگر نابجا تجویز شود ممکن است مشکل ساز باشد.

6. بعضی از بیماران را نمی توان سنگ شکن (ESWL) کرد، عمده ترین آنها عبارتند از: خانمهای حامله، و بیمارانیکه از داروهای ضد انعقادی مثل آسپرین و وارفارین استفاده می کنند. در خانمهای حامله باید در صورت امکان منتظر شد که زایمان انجام شود و در بیمارانیکه داروهای ضد انعقادی مصرف می کنند می توان با مشورت پزشک معالج موقتاً دارو را قطع و بیمار را سنگ شکن نمود. تمامی خانمهائیکه در سن حاملگی هستند و دارای سنگ ادراری بوده و قصد حامله شدن دارند، حتماً باید قبل از حامله شدن تکلیف سنگ ادراری خود را روشن کنند، و گرنه در حین حاملگی دچار مشکلات عدیده خواهند شد.

کانال تلگرام بیماریهای ارولوژی:

https://telegram.me/urologicaldiseasedrsafarinejad

کانال تلگرام مخصوص باروری و ناباروری:

https://t.me/nabarvaridrsafarinejad

کانال تلگرام مخصوص سلامت جنسی:

https://t.me/salamatjensidrsafarinejad

کانال تلگرام مخصوص زگیل تناسلی:

https://t.me/zegiltanasolidrsafarineiad

کانال تلگرام مخصوص ترانسها:

https://t.me/Iraniantransgender

کانال کاربرد لیزر اربیوم یاگ

https://t.me/erbyaglaserdrsafarinejad

کانال بیماریهای آمیزشی

https://t.me/stddrsafarinejad