ناباروری (Infertility) بیماری نسبتاً شایع است، 50 درصد علت ناباروری مربوط به خانمها و 50 درصد بقیه مربوط به مردان می باشد. یعنی مرد و زن به  نسبت مساوی در ناباروری زوجها شریک هستند. ولی متأسفانه در جامعۀ ما اولاً اکثراً علت ناباروری را به گردن خانمها می اندازند و ثانیاً یک خانم نابارور خیلی بیشتر از یک مرد نابارور تحت فشار قرار می گیرد. علاوه از آن یک خانم بارور در بسیاری از موارد تا آخر عمر با مرد نابارور زندگی می کند ولی بر عکس آن صادق نیست.

زوجهائیکه نابارور (Infertile Couples) هستند به هر دری می زنند تا صاحب فرزند شوند. در خانمهای نابارور (Infertile Women) برای درمان ناباروری دو راه وجود دارد: لقاح مصنوعی و دارو درمانی. در اکثر موارد حتی برای آماده شدن خانم برای لقاح مصنوعی نیز داروهای مختلف تجویز می شوند. هم لقاح مصنوعی و هم داروهای تجویز شده برای ناباروری کاملاً سالم نیستند و ممکن است عوارض سوء بر روی جنین داشته باشند. در اینجا عوارض (Complications) جنینی شایعترین داروهائیکه (Drugs) برای درمان ناباروری در خانمها تجویز می شوند مورد بحث قرار می گیرند (Infertility, drug and fetal safety).

کلومیفن

کلومبفن قدیمی ترین دارو برای تحریک تخمک گذاری در خانمها است. یکی از عوارض این دارو در جنین ایجاد نقص در تکامل لوله عصبی است. حدود یک درصد خانمهائیکه از این دارو استفاده می کنند اگر حامله شوند جنین آنها ممکن است مبتلا به نقص در تکامل لوله عصبی شود. نقص در تکامل لوله عصبی سبب ایجاد اختلالات مادرزادی در مغز و نخاع شوکی می گردد. کلومیفن داروئی است که هم اثر شبیه استروژن (هورمون زنانه) دارد و هم اثرات ضد استروژنی. در جنین پسر می تواند سبب از بین رفتن لوله های منی ساز و کاهش تعداد سلولهای تولید کننده اسپرم شود. در جنین دختر می تواند سبب افزایش مخاط رحم و ضخامت عضلات رحم شود. این اثرات شبیه اثراتی هستند که در خانمهائیکه به مدت طولانی از استروژن استفاده می کنند ایجاد می شود. دی اتیل استیل بسترول داروئی از دسته استروژنها است و اگر در دوران حاملگی توسط خانم حامله مصرف شود دارای اثرات سوء بر روی جنین دختر و پسر است. کلومبفن دارای اثرات شبیه به دی اتیل استیل بسترول می باشد. دی اتیل استیل بسترول می تواند در جنین دختر سبب آدنوز واژن و ناباروری در سالهای بعد شود. این ماده در جنین پسر ممکن است سبب هیپوسپادیاس (باز شدن سوراخ مجرای ادرار پائین تر از معمول در قسمت تحتانی آلت تناسلی) گردد. اثرات مضر کلومبفن بعد از چند دوره درمان بیشتر می شود.

لتروزول و آناستروزول

سابق بر این این داروها برای درمان سرطان سینه بکار می رفتند ولی اخیراً آنها برای تحریک تخمک گذاری در خانمها نیز استفاده می شوند. این داروها پس از مصرف خوراکی بطور کامل جذب شده و نیمه عمر (مدت زمانی که طول می کشد نصف داروی مصرف شده از بدن دفع شود) آنها 45 ساعت یعنی خیلی طولانی است. بررسیها نشان می دهند که مصرف لتروزول ممکن است میزان اختلالات قلبی و استخوانی را در جنین زیاد کند.

متفورمین

سندرم تخمدان پلی کیستیک یک بیماری نسبتاً شایع در خانمها است. حدود 10-5 درصد خانمها مبتلا به این بیماری هستند. علاوه از آن خانمهائیکه مبتلا به عدم تخمک گذاری می باشند و میزان هورمونهای گونادوتروپین آنها طبیعی است، در 70 درصد موارد دارای علائم سونوگرافی سندرم تخمدان پلی کیستیک می باشند. یکی از درمانهای سندرم تخمدان پلی کیستیک تجویز متفورمین است. مصرف اصلی متفورمین در بیماران غیر وابسته به انسولین است. در اوایل دهه 1990 این دارو برای تحریک تخمک گذاری در خانمهای مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک پیشنهاد شد. تعدادی از بررسیها نشان می دهند که متفورمین در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک از میزان سقط نیز می کاهد. تجویز داروهای خوراکی پائین آورنده قند خون در خانمهای حامله ممنوع است. علت آن احتمال اختلالات مادرزادی در جنین می باشد. بررسیها نشان می دهند که مصرف متفورمین در سه ماه اول حاملگی سبب اختلالات بزرگ در جنین نمی شود.

گونادوتروپینها

جهت اطلاع خوانندگان گونادوتروپینها همان FSH و LH هستند. بررسیها نشان داده اند که مصرف این داروها سبب ازدیاد اختلالات مادرزادی در جنین نمی شوند.

پروژسترون

یکی از موارد مصرف این دارو در خانمهائی است که دارای سقط مکرر هستند. امروزه بعد از IVF از این دارو زیاد استفاده می شود. بررسیهای معتبر نشان می دهند که مصرف پروژسترون در دوران حاملگی خطر بیضه نزول نکرده و هیپوسپادیاس را در جنین پسر زیاد می کند.

استروژنها

اولین استروژن خوراکی در سال 1938 سنتز شد که همان دی اتیل استیل بسترول بود. این دارو اگر در دوران حاملگی تجویز شود سبب اختلالات بزرگ  مادرزادی در دستگاه تناسلی و سرطان دهانه رحم و واژن در جنین دختر بعدها در زندگی می شود. در بعضی موارد بدنبال IVF برای حمایت از حاملگی ترکیبی از پروژسترون و استروژن تجویز می شود. چند بررسی معتبر رابطه ما بین مصرف استروژن در دوران حاملگی و اختلالات مادرزادی در جنین را تائید نکرده اند.

هورمون مترشحه گونادوتروپین

جهت اطلاع خوانندگان محترم در بدن خانمها یک محوری وجود دارد که از بالا به پائین همدیگر را کنترل می کنند. این محور از بالا تا پائین از هیپوتالاموس – هیپوفیز و تخمدان تشکیل شده است. غده هیپوتالاموس هورمونی به اسم هورمون مترشحه گونادوتروپین ترشح می کند، این هورمون از طریق خون به غده هیپوفیز آمده و سبب ترشح گونادوتروپینها یعنی FSH و LH توسط هیپوفیز می شود و سپس این دو هورمون از راه خون به تخمدانها رفته و عملکرد تخمدانها را کنترل می کنند. مابین سه عضو این محور یک فیدبک منفی وجود دارد، یعنی هر موقع میزان ترشح استرادیول از تخمدانها زیاد می شود ترشح هورمون مترشحه گونادوتروپین و بدنبال آن ترشح گونادوتروپینها کاهش پیدا می کند تا تعادل در خون حفظ شود. امروزه هورمون مترشحه گونادوتروپین را در آزمایشگاه سنتز کرده اند و در بازار داروئی وجود دارد. هورمون مترشحه گونادوتروپین را GnRH می گویند. از این دارو در انجام IVF بطور وسیع استفاده می شود. تجویز این دارو در خانمهای حامله در صورت لزوم بلامانع است ولی باید سعی کرد از تجویز آن به خانمهای حامله حدالامکان خودداری نمود.

کانال تلگرام بیماریهای ارولوژی:

https://telegram.me/urologicaldiseasedrsafarinejad

کانال تلگرام مخصوص باروری و ناباروری:

https://t.me/nabarvaridrsafarinejad

کانال تلگرام مخصوص سلامت جنسی:

https://t.me/salamatjensidrsafarinejad

کانال تلگرام مخصوص زگیل تناسلی:

https://t.me/zegiltanasolidrsafarineiad

کانال تلگرام مخصوص ترانسها:

https://t.me/Iraniantransgender

کانال کاربرد لیزر اربیوم یاگ

https://t.me/erbyaglaserdrsafarinejad

کانال بیماریهای آمیزشی

https://t.me/stddrsafarinejad